Upał w pracy a prawa pracownika – do jakiej temperatury można pracować i co z przerwami?

Wysokie temperatury mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza w pomieszczeniach pozbawionych klimatyzacji lub podczas wykonywania pracy fizycznej na otwartej przestrzeni. W takich warunkach kluczowe staje się pytanie: do jakiej temperatury można pracować i co na ten temat mówią obowiązujące przepisy?

W Polsce normy związane z pracą w wysokich temperaturach regulują m.in. Kodeks pracy oraz szczegółowe rozporządzenia BHP. Określają one zarówno obowiązki pracodawców, jak i prawa pracowników w sytuacjach ekstremalnych. Upał w pracy a prawa pracownika interesuje i dotyczy mnóstwa osób – zarówno w fabrykach, na budowach, jak i w biurach.

W artykule wyjaśnimy, jakie normy obowiązują w czasie upałów, jakie działania może i powinien podjąć pracodawca, oraz w jakich sytuacjach przysługuje dodatkowa przerwa czy skrócony czas pracy w upały. Poruszymy również kwestię praktycznych rozwiązań, które mogą poprawić komfort i bezpieczeństwo zatrudnionych, by praca w takich warunkach nie zagrażała zdrowiu.

Do jakiej temperatury można pracować? Co mówią przepisy?

Polskie przepisy nie wskazują jednej, maksymalnej wartości, do jakiej temperatury można pracować w warunkach wysokich temperatur. Kodeks pracy a upały reguluje ogólne obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Nie podaje jednak konkretnego limitu temperatury, przy którym praca staje się niedozwolona dla dorosłych pracowników.

Jedyny jasno określony limit dotyczy pracowników młodocianych – dla nich maksymalna temperatura pracy nie może przekraczać 30°C (zgodnie z §15 rozporządzenia Rady Ministrów z 24 czerwca 1997 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym).

W praktyce, zgodnie z wytycznymi Państwowej Inspekcji Pracy i CIOP, zaleca się przyjęcie temperatur:

• do 28°C dla pracowników wykonujących lekkie prace biurowe,
• do 26°C przy pracy fizycznej,
• powyżej 25°C w pracy na otwartej przestrzeni – nakaz zapewnienia zimnych napojów.

Choć nie określono prawnego limitu, praca w upale powyżej tych wartości zwiększa ryzyko udaru cieplnego, odwodnienia i innych poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Jakie prawa ma pracownik w czasie upałów? Bezpieczeństwo jako priorytet

Prawo pracy oraz przepisy BHP precyzują, jakie prawa ma pracownik w czasie upałów i co musi zagwarantować pracodawca. Przede wszystkim przy przekroczeniu: 28°C w pomieszczeniach zamkniętych oraz 25°C podczas pracy na otwartej przestrzeni, pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia nieodpłatnych, chłodnych napojów w ilości dostosowanej do potrzeb zatrudnionych.

Obowiązki pracodawcy w upały – co jest wymagane, a co wynika z dobrych praktyk?

Obowiązki pracodawcy w upały jasno wynikają z przepisów BHP oraz ogólnego obowiązku dbania o zdrowie pracownika. Po przekroczeniu określonych temperatur – 28°C w pomieszczeniach i 25°C na otwartej przestrzeni – należy zapewnić chłodne napoje oraz wdrożyć dodatkowe środki ochrony zdrowia.

W praktyce oprócz wymogów formalnych coraz częściej stosuje się dobre praktyki poprawiające komfort pracy w gorące dni. Należą do nich m.in. odpowiednia odzież robocza, wentylacja, osłony przeciwsłoneczne oraz zabezpieczenie głowy. Doskonałym rozwiązaniem, szczególnie na budowach i przy pracy na zewnątrz, będzie kask ochronny BHP, który łączy bezpieczeństwo z komfortem termicznym.

Pracodawca, dbając o zdrowie pracowników, unika nie tylko problemów prawnych, lecz przede wszystkim ryzyka poważnych konsekwencji zdrowotnych swoich pracowników podczas pracy w czasie upałów.

Kask ochronny z okularami na budowę Phoenix Pro niebieski Cover Guard

Jak przetrwać upał w pracy? Zadbaj o odpowiednie ubranie i nawodnienie

Bez względu na stanowisko czy branżę, praca w upale wymaga odpowiednich środków ochrony indywidualnej. Nawodnienie jest absolutną podstawą — w upalne dni organizm potrzebuje co najmniej 2-3 litrów płynów, a czasem znacznie więcej. Choć przepisy nie określają szczegółowo, ile wody przysługuje pracownikowi w upały, obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie ich w nieograniczonej ilości.

Równie istotna jest odzież robocza dostosowana do wysokich temperatur. Lekka, przewiewna koszula robocza wykonana z naturalnych tkanin zmniejsza ryzyko przegrzania organizmu i poprawia komfort pracy.

Koszula flanelowa robocza w kratkę biało-czarna

Co zrobić, gdy pracodawca nie reaguje na zbyt wysoką temperaturę w pracy?

Choć przepisy o upałach w pracy są jednoznaczne, w praktyce nie wszyscy pracodawcy stosują się do nich należycie. Jeśli pomimo upomnień warunki pracy wciąż zagrażają zdrowiu, pracownik może odmówić wykonywania obowiązków, powołując się na art. 210 §1 Kodeksu pracy.

W pierwszej kolejności warto zgłosić problem przełożonemu. W przypadku braku reakcji – powiadomić Państwową Inspekcję Pracy. Dla bezpieczeństwa dobrze także samodzielnie zadbać o komfort pracy w upalne dni m.in. inwestując w profesjonalne, lekkie sportowe buty robocze, które poprawiają komfort i zapobiegają przegrzaniu stóp podczas wielogodzinnego wysiłku na wysokiej temperaturze.

Ostatecznie na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków oraz tego, ile przerwy podczas upałów przysługuje pracownikowi w danym dniu.

Sandały sportowe trekkingowe L30610 Lahti Pro

Warto znać swoje prawa i nie bać się z nich korzystać – bo zdrowie i bezpieczeństwo są najważniejsze. Wysoka temperatura nie zwalnia z obowiązków zawodowych, ale zobowiązuje do rozsądku i odpowiedniej reakcji. Świadomy pracownik i odpowiedzialny pracodawca to najlepszy sposób, by przetrwać nawet najbardziej upalny dzień w pracy.