Co to jest wypadek przy pracy? Definicja i konsekwencje

Niezależnie od branży, wypadek przy pracy może przydarzyć się wszędzie tam, gdzie człowiek wykonuje obowiązki zawodowe. Dlatego tak ważne jest, aby zarówno pracownicy, jak i pracodawcy potrafili właściwie zareagować w razie niebezpiecznego zdarzenia i rozumieli jego konsekwencje. Z perspektywy prawa każde takie zdarzenie wymaga oceny, czy spełnione zostały 4 warunki wypadku przy pracy. Ich analiza pozwala określić, czy sytuacja zostanie uznana za formalny wypadek, który uruchamia odpowiednie procedury. Dla pracownika oznacza to między innymi możliwość uzyskania świadczenia lub rekompensaty, o ile spełnione są konkretne kryteria. Dla pracodawcy – obowiązek dokumentacji i współpracy z odpowiednimi organami.

Zatrudnieni nie zawsze znają obowiązki w razie wypadku przy pracy ani nie wiedzą, jak wygląda dalsze postępowanie po zdarzeniu. Brak wiedzy prowadzi do błędów, które mogą wpłynąć na ocenę sytuacji i decyzję o wypłacie świadczeń. W artykule wyjaśnimy przyczyny wypadków przy pracy oraz podpowiemy, kto ustala okoliczności i kiedy zdarzenie może nie zostać uznane przez pracodawcę.

Co to jest wypadek przy pracy i jakie są jego najczęstsze przyczyny?

Aby zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy, musi być nagłe, wynikać z przyczyny zewnętrznej i pozostawać w związku z pracą. Ponadto tego typu sytuacja skutkuje urazem lub śmiercią i wymaga niezwłocznego zgłoszenia oraz udokumentowania. Kluczowe znaczenie ma precyzyjna definicja wypadków przy pracy, która pozwala rozróżnić incydenty niekwalifikujące się jako formalne wypadki od tych objętych postępowaniem powypadkowym.

Do najczęstszych zagrożeń prowadzących do urazów należą: nieprawidłowe zabezpieczenie stanowiska, pośpiech, brak przeszkolenia i niewłaściwy dobór środków ochrony. Wielu zdarzeń dałoby się uniknąć, gdyby pracownicy regularnie korzystali z elementarnego wyposażenia BHP. Przykładem może być kask ochronny BHP, który znacząco zmniejsza ryzyko urazów głowy przy pracy na wysokości, w halach magazynowych czy na budowie.

Kask do pracy ochronny Oreka Mips niebieski Irudek

Kto ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy?

Ustalenie okoliczności zdarzenia leży po stronie powołanego przez pracodawcę zespołu powypadkowego. W skład zespołu wchodzą zazwyczaj specjalista ds. BHP oraz przedstawiciel pracowników – ich zadaniem jest analiza sytuacji, dokumentacji oraz zebranie wyjaśnień od poszkodowanego i świadków. W przypadku cięższych urazów lub sporów, do ustaleń mogą zostać włączeni także zewnętrzni eksperci.

Nie każdy pracownik ma świadomość, kto ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, a tym bardziej – jak ważne są jego własne działania tuż po zdarzeniu. Osoba poszkodowana ma obowiązek niezwłocznego zgłoszenia urazu przełożonemu, jeśli stan zdrowia na to pozwala. Właśnie dlatego tak istotne są obowiązki pracownika w razie wypadku przy pracy, które obejmują m.in. nieutrudnianie pracy zespołowi, współpracę przy zbieraniu informacji i zachowanie ostrożności w wypowiedziach. Zadaniem zespołu jest nie tylko potwierdzenie, że miał miejsce wypadek przy pracy, ale też określenie jego przyczyny i związków z wykonywanymi obowiązkami.

Rodzaje i przykłady wypadków po pracy

Najczęściej opisywane rodzaje wypadków przy pracy obejmują: lekki, ciężki, śmiertelny oraz zbiorowy wypadek przy pracy. W każdej z tych sytuacji ocenie podlegają skutki zdarzenia oraz przede wszystkim jego przebieg i okoliczności.

Do zakwalifikowania zdarzenia jako wypadek przy pracy muszą zostać spełnione jednocześnie 4 warunki wypadku przy pracy: nagłość, przyczyna zewnętrzna, związek z wykonywaną pracą oraz uszczerbek na zdrowiu. W praktyce można wskazać wiele typowych sytuacji – przykłady wypadków przy pracy to m.in. upadek z rusztowania, przecięcie dłoni podczas pracy nożem czy porażenie prądem w trakcie obsługi urządzeń. W wielu z nich kluczowe znaczenie mają środki ochrony indywidualnej, w tym np. ochronne rękawice robocze, które niejednokrotnie zapobiegają poważniejszym konsekwencjom.

Nylonowe rękawice z powłoką wodoodporne do pracy z chemią T-Touch Chem Juba

Kiedy można nie uznać wypadku przy pracy? Okoliczności wykluczające odpowiedzialność pracodawcy

Nie każde zdarzenie z udziałem pracownika zostanie formalnie uznane za wypadek przy pracy. W przepisach istnieje katalog sytuacji, które wykluczają odpowiedzialność pracodawcy – nawet jeśli doszło do urazu. Nie przysługuje wtedy odszkodowanie za wypadek przy pracy.

Przykładowe sytuacje, kiedy można nie uznać wypadku przy pracy:

• Uraz powstał wskutek rażącego niedbalstwa pracownika lub naruszenia przepisów BHP.
• Pracownik był pod wpływem alkoholu lub środków odurzających.
• Poszkodowany działał poza zakresem obowiązków służbowych, np. samowolnie wszedł w strefę zagrożenia.
• Brak związku między zdarzeniem a wykonywaną pracą.
• Użycie niewłaściwego sprzętu ochronnego pomimo dostępnych środków, np. biologiczne ochronne kombinezony zostały zignorowane przy pracy z substancjami niebezpiecznymi.

Kombinezon ochronny biologiczny STEELGEN 3000

Rejestr wypadków przy pracy – jak prawidłowo dokumentować zdarzenia w firmie?

Pracodawca ma obowiązek prowadzenia ewidencji, w której odnotowuje się każde zdarzenie zakwalifikowane jako wypadek przy pracy – niezależnie od jego skutków. W rejestrze wypadków przy pracy powinny znaleźć się m.in. dane poszkodowanego, miejsce i data zdarzenia, opis przyczyn, rodzaj urazu oraz informacje o zastosowanych środkach profilaktycznych.

Zadbaj już dziś o bezpieczeństwo pracowników, sięgając po sprawdzone środki ochrony indywidualnej zgodne z wymaganiami BHP.