Jak wybrać odpowiednie obuwie ochronne do pracy?

2021-09-14

Wybierając obuwie ochronne, należy uwzględnić środowisko, w jakim będzie przebywał pracownik. Dopasowanie butów do stanowiska pracy oraz występujących w nim zagrożeń pozwoli na skuteczną ochronę. W ten sposób pracownik może zabezpieczać stopę przed czynnikami mechanicznymi, chemicznymi, biologicznymi oraz wieloma innymi, które występują w określonym miejscu. Przy wyborze nie można zapomnieć także o komforcie noszenia. W butach roboczych niejednokrotnie spędza się po kilka godzin dziennie. A zatem wygoda i właściwe dopasowanie buta do stopy pracownika ma ogromny wpływ zarówno na jego zdrowie, jak i na efektywność wykonywanej pracy.

Czasy, kiedy obuwie ochronne musiało przede wszystkim zabezpieczać stopę przed urazami, bezpowrotnie odeszły do lamusa. Dziś stawia się przed nim o wiele więcej zadań. Skuteczną ochronę łączy się z komfortem noszenia oraz efektownym designem. Dzięki temu stosowanie butów roboczych dla wielu przestało być koniecznością, a stało się przyjemnością. Sklep BHP oferuje obuwie robocze zarówno dla pań, jak i dla panów. Pozwala dopasować model do wymagań, jakie stawia przed tym typem obuwia środowisko pracy oraz do indywidualnych oczekiwań użytkownika.

Na co zwrócić uwagę?

Wybierając buty robocze, należy mieć na uwadze zarówno ochronę przed zagrożeniami, jak i komfort noszenia. Pamiętajmy, że konieczność ochrony może zachodzić przez większą część dnia pracy, co oznacza co najmniej kilka godzin spędzonych w obuwiu. To, w jaki sposób but przylega do stopy oraz z czego został wykonany, w istotny sposób będzie oddziaływać na wygodę pracowników, a co za tym idzie, ich efektywność podczas wykonywanych obowiązków.

Buty robocze powinny zostać dostosowane do rodzaju wykonywanych czynności oraz czynników środowiskowych, jakie występują na konkretnym stanowisku pracy. Pozwala to na unikanie zagrożeń i możliwie najlepszą ochronę stopy. Należy przy tym pamiętać, że innego rodzaju ochrony może potrzebować pracownik huty, a innego magazynier czy budowlaniec.

Podstawowym kryterium przy wyborze obuwia powinien być rodzaj podeszwy i jej właściwości. Ważny jest też wierzch obuwia i wysokość cholewki. Materiał, z jakiego zostały wykonane buty, będzie wpływać zarówno na stopień ochrony, jak i na wentylację stopy. W obuwiu mogą pojawić się dodatkowe elementy jak gumowe paski, metalowe noski oraz antyprzebiciowe wkładki. Rodzaj wyściółki będzie w dużym stopniu wpływać na komfort noszenia, a metoda produkcji na jego trwałość.

Na czym polega ochrona?

Czynników, przed którymi może zabezpieczać obuwie ochronne, jest bardzo dużo. W zależności od rodzaju wybranego obuwia pracownik może liczyć na ochronę przed wysoką albo niską temperaturą, a także przed urazami mechanicznymi, na przykład uderzeniem lub silnym naciskiem. Buty ochronne mogą też zabezpieczać przed czynnikami chemicznymi, co nabiera istotnego znaczenia w warsztatach samochodowych, ale także w przemyśle spożywczym. Podczas pracy z chemikaliami może również zachodzić konieczność stosowania obuwia elektrostatycznego.

Ponadto buty robocze mogą chronić przed czynnikami biologicznymi, na przykład przed mikroorganizmami. W przypadku pracy na śliskim podłożu muszą posiadać antypoślizgową podeszwę, a tam, gdzie pracownicy mają do czynienia z wysoką wilgotnością, powinny charakteryzować się wodoodpornością. Jakie jeszcze mogą być buty ochronne? – Mogą posiadać wiele dodatkowych cech. Na przykład chronić stopę przed przebiciem od podeszwy, co ma istotne znaczenie na budowach i w warsztatach, a także chronić przed wybuchem i posiadać właściwości elektroizolacyjne.

Rodzaje butów roboczych

Ze względu na budowę obuwie ochronne można podzielić na kilka rodzajów. Będą to sandały, półbuty, trzewiki oraz buty z wysoką cholewką. Przy wyborze należy uwzględnić nie tylko warunki pogodowe i własne preferencje, ale również rodzaj wykonywanej pracy i zagrożenia, jakie w związku z nią mogą wystąpić. Sandały doskonale sprawdzają się w okresie letnim, ponieważ mogą zapewnić stopie wentylację w czasie upałów. Warto zwrócić uwagę, że nawet sandały mogą zostać wyposażone w metalowy podnosek, czego przykładem jest model obuwia roboczego Ypsilon S1 SRC marki Cerva przeznaczony do prac magazynowych. Jego dodatkowe atuty to absorbcja energii w części piętowej oraz podeszwa o właściwościach antystatycznych i antypoślizgowych.

Przy wyborze obuwia należy wziąć pod uwagę także to, czy prace wykonywane są w otwartej przestrzeni, czy też w pomieszczeniach. Znaczenie ma również teren, w którym będziemy się poruszać. W okresie jesiennym i wiosennym do pracy na zewnątrz, o ile pozwala na to środowisko, najlepiej mogą sprawdzić się półbuty. Na ten rodzaj obuwia decydują się też niezależnie od warunków pogodowych osoby pracujące wewnątrz budynków, o ile oczywiście panujące w nich temperatury są optymalne dla pracowników, a stanowisko pracy nie wymaga bardziej zabudowanych butów. W chłodniejsze dni do pracy na zewnątrz można wybrać ocieplane trzewiki na przykład model Winter Solid 01 SRC od producenta Procera. Natomiast trzewiki bez ocieplenia doskonale sprawdzą się tam, gdzie duże znaczenie ma stabilizacja kostki oraz wzmocniona podeszwa. W tym przypadku przykład stanowią buty skórzane Stockholm S1 marki VW Footwear, które świetnie sprawdzają się w przemyśle logistycznym i na lekkich budowach. Ich zaletą jest metalowy podnosek, który chroni palce przed silnym naciskiem; olejoodporna, antystatyczna i antypoślizgowa podeszwa oraz podszewka z materiału Mesh, który posiada właściwości absorpcyjne.

Poza wspomnianymi kategoriami obuwia sklep BHP oferuje również buty robocze wysokie, które najlepiej ze wszystkich wyżej wymienionych sprawdzają się w trudnym terenie oraz chronią kostkę i łydkę powyżej kostki przed urazem w wyniku uderzenia twardego przedmiotu.

Kategorie butów roboczych

Obuwie robocze można podzielić według różnych kryteriów. Ze względu na bezpieczeństwo pracownika najważniejszy jest podział uwzględniający poziom zagrożenia oraz sposób ochrony przed tym zagrożeniem. W ten sposób można wyodrębnić trzy kategorie obuwia:

Obuwie zawodowe – oznaczenie O (occupational);
Obuwie ochronne – oznaczenie P (protective);
Obuwie bezpieczne - oznaczenie S (safety).

Obuwie zawodowe (O) posiada cechy obuwia roboczego, ale nie jest wyposażone w podnosek. Przeznaczone jest do stosowania na stanowiskach pracy, w których nie ma ryzyka urazu palców lub zmiażdżenia stopy. Obuwie zawodowe dzieli się na podkategorie, które zostały określone normą PN - EN ISO 20347. Cechy poszczególnych podkategorii wyszczególniono w tabeli nr 1.

Obuwie ochronne (P) posiadają konstrukcję, która zapewnia dodatkową ochronę palców. Zostało wyposażone w podnoski, które zabezpieczają przed uderzeniami z energią wynoszącą około 100 J. Chroni też przed naciskiem z siłą 10 KN. Wymagania dla tej kategorii obuwia określono w normie PN-EN ISO 20346. Podział na podkategorie ze względu na cechy tego obuwia wyszczególniono w tabeli nr 2.

Obuwie bezpieczne (S) to najbardziej odporny rodzaj obuwia z wykonanym z twardego materiału podnoskiem, który wytrzymuje uderzenie z energią dwukrotnie większą niż obuwie ochronne (O), czyli wynoszącą 200 J. Gwarantuje też ochronę przed ściskaniem z siłą 15 kN. Wymagania dla tego obuwia określa norma PN-EN ISO 20345. Podział na podkategorie przedstawia tabela nr 3.

Sklep BHP umożliwia wygodne wyszukiwanie obuwia na podstawie wyżej wymienionych oznaczeń, co zdecydowanie ułatwia znalezienie odpowiedniego produktu.

Tabela 1. Obuwie zawodowe (O)

Kategoria	Zabudowana pięta	Odporność na przebicie	Absorpcja energii w części piętowej	Przepuszczalność i absorpcja wody	Wodoszczelność	Antyelektrostatyczność
OB
O1	+		+			+
O2	+		+	+		+
O3	+	+	+	+		+
O4	+		+		+	+
O5	+	+	+		+	+

Tabela 2. Obuwie ochronne (P)

Kategoria	Podnosek 100 J	Zabudowana pięta	Odporność na oleje, benzynę i rozpuszczalniki	Odporność na przebicie	Absorpcja energii w części piętowej	Przepuszczalność i absorpcja wody	Wodoszczelność	Antyelektrostatyczność
PB	+		+
P1	+	+	+		+			+
P2	+	+	+		+	+		+
P3	+	+	+	+	+	+		+
P4	+	+	+		+		+	+
P5	+	+	+	+	+		+	+

Tabela 3. Obuwie bezpieczne (S)

Kategoria	Podnosek 200 J	Zabudowana pięta	Odporność na oleje, benzynę i rozpuszczalniki	Odporność na przebicie	Absorpcja energii w części piętowej	Przepuszczalność i absorpcja wody	Wodoszczelność	Antyelektrostatyczność
SB	+		+
S1	+	+	+		+			+
S2	+	+	+		+	+		+
S3	+	+	+	+	+	+		+
S4	+	+	+		+		+	+
S5	+	+	+	+	+		+	+

Podeszwa butów roboczych

Jedną z najistotniejszych części obuwia ochronnego, która gwarantuje bezpieczeństwo i komfort pracownika, jest podeszwa. Właśnie dlatego warto zwrócić szczególną uwagę na materiał, z jakiego powstała oraz jakość wykonania. Podeszwy produkuje się metodą klejenia albo za pomocą znacznie popularniejszej i gwarantującej większą trwałość technologii wtrysku. Wykorzystuje się do tego celu takie materiały jak:

Poliuretan (PU),
Kauczuk nitrylowy (NITRYL).

Niektóre podeszwy produkowane są poprzez połączenie poszczególnych materiałów, co pozwala otrzymać produkty o lepszych parametrach. Na rynku można spotkać obuwie robocze z podeszwami:

PU wykonane z pojedynczej warstwy poliuretanu;
PU/PU (inaczej PU 2D) wykonane z materiału o podwójnej gęstości, wewnętrzna warstwa z lekkiego poliuretanu zapewnia wygodę użytkownika i odporność na temperaturę do 100oC, a zewnętrzna powstaje z cięższego poliuretanu, który gwarantuje większą odporność buta na przebicie;
PU/NITRYL wykonane z wewnętrznej warstwy lekkiego poliuretanu, który gwarantuje komfort użytkowania, odporność na uszkodzenia mechaniczne i wysokie temperatury oraz zewnętrznej warstwy kauczuku nitrylowego, zapewniającego odporność na czynniki chemiczne.

Wierzch butów ochronnych

Kolejną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę, jest materiał, z którego wykonano wierzch obuwia. Producenci oferują tu różne możliwości. Poszczególne materiały cechują się zróżnicowaną odpornością na rozmaite czynniki i gwarantują różny poziom komfortu oraz wentylacji stopy. Najczęściej wykorzystuje się do tego celu tworzywo sztuczne, skórę, materiały tekstylne typu Softshell, a także zamsz i welur. Największą trwałość i wygodę może zagwarantować skóra. Materiały tekstylne zapewniają dobrą wentylację, a tworzywa sztuczne umożliwiają uzyskanie określonych właściwości wytrzymałościowych i odporności na działanie czynników, które stwarzają zagrożenie dla pracownika. Możliwe jest również łączenie różnych materiałów, na przykład skór i tkanin, co pozwala na otrzymanie jeszcze lepszych właściwości obuwia. Rodzaj materiału butów roboczych należy wybierać, uwzględniając konieczność ochrony przed zagrożeniami występującymi na określonym stanowisku pracy oraz potrzebę zapewnienia komfortu pracownika.

Znani producenci

Na polskim rynku obecni są producenci, którzy od lat dostarczają swoim klientom wysokiej jakości obuwie przeznaczone do pracy w różnych warunkach. W tym miejscu warto wspomnieć o marce VM Footwear. Wychodzące spod niej produkty cechują się wysokiej jakości materiałami oraz zastosowaniem nowoczesnych technologii, które gwarantują ponadprzeciętne parametry. W kolekcji obuwia tego producenta stosuje się różne rodzaje podszewek, których cechą wspólną jest wysoką chłonność wody i pary wodnej oraz odporność na ścieranie. Ponadto wykorzystuje się w nich podeszwy od Michelin, które powstają z kombinacji specjalnie zaprojektowanych mieszanek gumy z charakterystycznym bieżnikiem. W butach VM Footwear na uwagę zasługuje też opatentowany system BOA, który umożliwia komfortowe zawiązywanie obuwia za pomocą stalowych lub nylonowych linek i mechanicznych kółek. Przykładem są tu buty ochronne do pracy z wygodnym systemem wiązania BOA Buffalo S3. Ich atutem jest nie tylko sposób wiązania, ale również wspomniana wyżej podeszwa z mieszanki gumowej Michelin. Ten model posiada też wkładkę z kevlaru oraz kompozytowy nosek, który zapewnia ochronę palców. Antypoślizgowa oraz odporna na wysokie, sięgające 300oC temperatury podeszwa zwiększa bezpieczeństwo użytkownika. Dużą zaletą jest podszewka wykonana ze specjalnej oddychającej, a zarazem termoizolującej membrany Free-Tex®. Komfort noszenia oraz trwałość obuwia zapewnia cholewka wykonana ze skóry bydlęcej Crazy Horse.

Trwałość obuwia roboczego

Poszukując dobrej jakości obuwia roboczego, warto postawić na sprawdzonego producenta, który cieszy się zaufaniem wśród swoich odbiorców. Nie mniej na trwałość i żywotność obuwia, poza zastosowanymi przez producenta materiałami, technologiami i metodami produkcji, wpływa też sposób użytkowania i konserwacji. Przed pierwszym użyciem butów roboczych warto zabezpieczyć je specjalnym impregnatem dostosowanym do materiału, z jakiego zostały wykonane. Po każdym użyciu należy je oczyścić z ewentualnych zabrudzeń i systematycznie dbać o ich pielęgnację. To pozwoli użytkować obuwie przez lata bez ograniczenia ich właściwości ochronnych.