Praca w niskich temperaturach - jak się odpowiednio ubrać?

Specyficzne warunki pracy wymagają doboru środków, które zapewnią pracownikom odpowiednią ochronę. Kluczowy jest wybór odzieży ochronnej oraz obuwia dostosowanych do warunków, jakie panują na danym stanowisku pracy. Zadaniem takiej odzieży jest zagwarantowanie pracownikom podczas wykonywania obowiązków służbowych bezpieczeństwa i niezbędnego komfortu.

Wykonywanie obowiązków służbowych w okresie zimowym na zewnątrz może być szczególnie uciążliwe. Należy jednak zdać sobie sprawę z tego, że praca w niskich temperaturach nie ogranicza się do czynności prowadzonych w środowisku zewnętrznym. W niektórych branżach zachodzi konieczność stosowania takich rozwiązań technologicznych, które wymuszają przebywanie pracowników w pomieszczeniach, w których panuje niska temperatura. Dotyczy to między innymi pracy w sektorze chłodniczym i spożywczym, która może wymagać wykonywania obowiązków zawodowych w chłodniach i mroźniach. Zagrożenia, jakie powstają na takim stanowisku pracy, są równie niebezpieczne, jak te, z którymi mamy do czynienia przy zimowej aurze w warunkach zewnętrznych.

Praca w niskich temperaturach a obowiązki pracodawcy

Zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom wykonującym czynności służbowe należy do obowiązków pracodawcy. W jego gestii leży zorganizowanie stanowiska pracy w taki sposób, by zagwarantować pracownikom skuteczną ochronę przed istniejącymi zagrożeniami, które w przeciwnym razie mogłyby doprowadzić do wypadku albo wystąpienia choroby zawodowej. Obowiązki takie jasno precyzują obowiązujące przepisy prawa. Warto sięgnąć tutaj do art. 2376 § 1 kodeksu pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141), z którego dowiadujemy się, że pracodawca ma obowiązek dostarczenia pracownikom nieodpłatnych środków ochrony indywidualnej, które zabezpieczą ich przed działaniem szkodliwych oraz niebezpiecznych dla ludzkiego zdrowia czynników występujących w danym środowisku pracy. Ponadto pracodawca powinien poinformować pracownika o sposobach posługiwania się otrzymanymi środkami ochrony indywidualnej. W przypadku pracy w niskich temperaturach takimi środkami będzie dostosowana do panujących na danym stanowisku pracy odzież, która zapewni właściwą ochronę przed zimnem. Warto w tym miejscu wspomnieć, że może ona wykazywać szereg dodatkowych cech, wynikających ze specyficznych warunków pracy, jak metalowe podnoski w obuwiu albo tkaniny odzieży wykazujące wysoką odporność na rozerwanie.

Inne istotne akty prawne

Obowiązki pracodawcy względem pracowników, w tym dotyczące wykonywania powierzonych zdań w specjalnych warunkach np. w niskich temperaturach, zostały określone również w innych aktach prawnych. Odpowiednich informacji należy szukać w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. 2003 nr 169 poz.1650 z późn. zm.), a także w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. 1996 nr 60 poz. 279). Dowiemy się z nich między innymi, że pracodawca powinien zapewnić w pomieszczeniach temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy, dostosowaną do metod pracy oraz wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania nie niższą niż 14oC, chyba że ze względów technologicznych nie jest to możliwe. Natomiast w pomieszczeniach, w których wykonuje się lekką pracę fizyczną oraz pracę biurową powinna panować temperatura nie niższa niż 18oC. Przepisy precyzują też obowiązek zapewnienia pracownikom posiłków regeneracyjnych oraz ciepłych napojów w przypadku pracy wykonywanej w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymywana jest stale temperatura poniżej 10oC, a także pracy prowadzonej na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, tj. od 1 listopada do 31 marca. Jednocześnie ustawodawca zaznaczył, że pracodawca jest zobowiązany do dokumentowania ryzyka zawodowego występującego podczas wykonywania określonych prac oraz organizowania pracy w taki sposób, który zabezpieczy pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz przed oddziaływaniem szkodliwych dla zdrowia czynników zewnętrznych. Za takie czynniki należy uważać również niskie temperatury. W zapewnieniu bezpieczeństwa pracowników narażonych na działanie niskich temperatur pomagają dostosowane do panujących na określonym stanowisku pracy środki ochrony indywidualnej, takie jak odpowiednia odzież. W przypadku prac prowadzonych w warunkach zewnętrznych jest to zimowa odzież robocza, która poza zapewnieniem komfortu termicznego może charakteryzować się również wodoodpornością, odblaskowymi elementami i wykazywać inne, adekwatne do stanowiska pracy cechy.

Odzież robocza do pracy w niskich temperaturach

Wybór odzieży przeznaczonej do pracy w niskich temperaturach nie może być przypadkowy. Powinien być dokonywany w oparciu o analizę zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy oraz z uwzględnieniem obowiązujących w Polsce norm:

• PN-EN 14058:2018-02 Odzież ochronna – wyroby odzieżowe chroniące przed chłodem,
• PN-EN 342:2018-01 Zestawy odzieżowe i wyroby odzieżowe chroniące przed zimnem.

Dokonywaniem wyboru takiej odzieży w przedsiębiorstwie powinna zajmować się osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo w firmie, która została w tym zakresie przeszkolona. W dostosowaniu stroju należy wziąć pod uwagę między innymi:

• zakres czynności, jakie prowadzone będą przez pracownika;
• warunki panujące na określonym stanowisku pracy;
• konieczność dopasowania rozmiaru stroju do konkretnej osoby.

Odpowiednio dopasowana odzież powinna doskonale zabezpieczać przed chłodem lub zimnem, a tym samym gwarantować pracownikom komfort termiczny. Musi też zapewniać swobodę ruchów, a zatem nie może być zbyt ciasna, ani zbyt obszerna. Szeroki wybór w tym zakresie gwarantuje sklep BHP. Można tam znaleźć elementy odzieży przeznaczone do pracy w niskich temperaturach takie jak kurtki, kamizelki, robocze spodnie typu ogrodniczki, polary i odzież termoaktywna. Ich szeroki wybór pozwala dopasować odzież do konkretnych wymagań. Istotną informację stanowią normy wymienione na stronach produktów, wskazujące, że dany element odzieży roboczej spełnia zawarte w wyszczególnionej normie wymagania.

Elementy odzieży roboczej odpowiednie do pracy w niskich temperaturach

Odzież robocza zabezpieczająca pracowników przed działaniem niskich temperatur poza ochroną przed zimnem może również wykazywać szereg innych cech. Przykładem jest zimowa kurtka typu pilotka Dayboro dedykowana do pracy w budownictwie, a także osobom zatrudnionym na stanowiskach monterów, mechaników i serwisantów. Kurtka chroni pracowników wykonujących prace na zewnątrz budynków przed zimnem i wilgocią. Jej paroprzepuszczalność gwarantuje „oddychanie” materiału, a co przekłada się na komfort pracownika. Zaletą jest funkcjonalność kurtki, którą zapewniają liczne zapinane na suwak kieszenie oraz sportowy, efektowny wizualnie krój. Wyposażono ją w odpinany kaptur oraz regulowane zatrzaski na mankietach. Zaletą są też odblaskowe detale, które zapewniają lepszą widoczność pracownika po zmroku oraz potrójne szwy zwiększają wytrzymałość odzieży.

Zastosowanie do pracy w okresie zimowym znajduje również ocieplana kurtka 2w1 Clovelly Cerva. Zaprojektowana jako kurtka odblaskowa przeznaczona jest dla pracowników wykonujących czynności służbowe w pobliżu pasa drogowego, torowisk i innych ciągów komunikacyjnych. Jest to model typu Hi-Vis gwarantujący doskonałą widoczność podczas pracy w niebezpiecznych strefach, w których poruszają się pojazdy. Jej atutem jest wysoka wodoodporność i paroprzepuszczalność. Odpinane rękawy zwiększają komfort pracy przy zmieniającej się aurze.

Podczas pracy na otwartej przestrzeni dobrze sprawdzają się spodnie typu ogrodniczki. Umożliwiają zabezpieczenie pleców pracownika przed zimnem i zapobiegają odsłanianiu się jego ciała podczas zmiany pozycji, co często wynika ze specyfiki pracy. Przykładem są tu ocieplane spodnie Padstow Cerva, które posiadają elastyczne szelki. Zaletą jest ich wodoodporność oraz ochrona przed wiatrem. Widoczność pracownika zapewniają odblaskowe pasy materiału.

Poza kurtkami i spodniami w ochronie przed zimnem kluczową rolę odgrywa też ubranie noszone pod okryciem wierzchnim. Dobrze sprawdza się tu odzież termoaktywna, która z jednej strony zapewnia właściwą cyrkulację powietrza, a z drugiej gwarantuje utrzymanie odpowiedniej ciepłoty ciała. Sklep BHP zapewnia też takie elementy garderoby jak czapki, kominy oraz ocieplane rękawice.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Poza odzieżą roboczą przeznaczoną do pracy w niskich temperaturach należy również pamiętać o doborze odpowiedniego obuwia. Ocieplane buty robocze powinny nie tylko chronić przed zimnem, ale również spełniać obowiązujące normy bezpieczeństwa. Podobnie jak odzież mogą wykazywać szereg cech dodatkowych. Przykładem są modele z metalowym podnoskiem, który chroni stopę przed urazem mechanicznym, wyróżniające się właściwościami antystatycznymi, antypoślizgową i olejoodporną podeszwą itd. Tak samo, jak w przypadku odzieży, tak i tutaj, kluczowe pozostaje dostosowanie obuwia do warunków występujących na konkretnym stanowisku pracy, niezależnie od tego, czy praca odbywa się wewnątrz budynku, czy też na zewnątrz.

Praca w niskich temperaturach przy niesprzyjającej aurze stanowi codzienność wielu pracowników, których obowiązki zawodowe wiążą się z wykonywaniem pracy na zewnątrz. Coraz więcej firm, choćby tych, które działają w branży budowlanej, nie przerywa już pracy w okresie zimowym, ale prowadzi ją niemal nieprzerwanie od jesieni aż do wiosny. Sprzymierzeńcem pracownika pozostaje wtedy ciepłe ubranie robocze, które z jednej strony doskonale chroni przed zimnem, z drugiej zapewnia wygodę i odpowiednią wentylację. A ponieważ takich produktów nie brakuje obecnie na rynku, dobór środków ochrony indywidualnej do konkretnych warunków również nie powinien stanowić problemu.